NPR Mionší
Jak powstały Beskidy
Czy wiecie jak powstawały górym w których się znajdujecie? Czy chcecie
prez chwilę podróżować w czasie? Wróćmy zatem do okresu, kiedy Europa nie
wyglądała jeszcze tak jak obecnie, Afryka nie znajdowała się na dzisiejszym
miejscu, nawet morza Śródziemnego jeszcze nie było. Czy słyszeliście kiedy
o tajemniczym słowie Tethys? Przed więcej aniżeli 150 milionami lat
pomiędzy przyszłą Europą i Afryką leżał ocean, który został przez
naukowców nazwany według greckiej bogini morza Tethys. I właśnie w oceanie
Tethys przed wielu milionami lat powstawały skały, tworzące Beskidy. Poprzez
osadzanie się odłamków skał powstawały warstwy zlepieńców, z piasków
warstwy piaskowców, a z drobniejszych części iłołupki.
Cały proces trwał przez dziesiątki milionów lat. Kiedy zaczęły uderzać na
siebie deska afrykańska i europejska, skały osadowe podniosły się z dna
i w potężnych warstwach zwanych płaszczowinami posuwały nie tylko Beskidy,
lecz i całe Karpaty słowackie, rumuńskie i ukraińskie. Poprzez ciśnienie
kontynentów powstały również Alpy lub afrykańskie góry Atlas.
Płaszczowiny dotarły na nasz teren przed mniej więcej 15 milionami lat.
Podczas kiedy Jesioniki powstały ze skał starych ponad 300 milionów lat,
Beskidy są dużo młodsze i pierwotna powierzchnia Europy znajduje się tutaj
około 4 km pod nami.
Niezwykły kos
Kosa na pewno znają wszyszy. Oprócz zwykłego kosa żyje u nas również drozd obrożny. Rozpoznawalny jest po białej plamie na piersiach, a że jest patkiem przelotnym, można go w naszych lasach zaobserwować od kwietnia do września.
Piękny kwiat i niebezpieczne owoce
Wawrzynek wilczełyko jest niskim krzakiem z odurzająco wonnymi kwiatami, kwitnącym wczesną wiosną. Jego owoce stanowią karmę dla niektórych ptaków, dla człowieka jednak małe czerwone pestkowce są trujące. Podaje się nawet, że 10 owoców jest człowieka dawka śmiertelną. (Text: Ing. Vojtěch Bajer)
